Spor ve diz yaralanmaları spor faaliyetleri sırasında sık olarak kişilerin başına gelen görülmektedir.
İçindekiler
Özellikle de içinde rekabetin olduğu takım sporlarında özellikle futbol, basketbol, voleybol ve hentbol gibi spor karşılaşmalarında diz yaralanmaları çok sık olarak karşımıza çıkmaktadır. Travmatik olan diz yaralanmalarında dizin yapısını oluşturan tüm yapılarda değişik şekillilerde bozulmalar görülebilmesine karşın günlük olarak en fazla menüsküs yırtıkları, ön-arka çapraz bağ yırtıkları, iç-dış yan bağ yırtıkları ve kıkırdak yaralanmalar olarak görülmektedir.
Spor esnasında düşmek veya darbe almak gibi bir kaza geçirilmesi veya uygun olmayan takım kullanımı gibi nedenlerle oluşabilecek tüm yaralanmalar spor yaralanması olarak geçmektedir. Bu yaralanmalarda kişiler çoğunlukla diz üzerine düşerler. Bu tür yaralanmalarda en fazla diz yaranmalarına rastlanmaktadır.
Spor ve diz yaralanmaları spor ekipmanlarının yanlış veya eksik kullanılmasında olabileceği gibi uzun vadelerde gelişebilecek olaylar dışında beklenmedik kazalar sonucunda ani olarak da görülebilir. Özellikle kazalarda kaza anında heyecandan fark edilmeyen yaralanmaların olmasına rağmen spora devam edilmesi sonucunda meydana çıkan yaralanmalar çok daha şiddetli bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Spor yaparken oyuna dikkat etmek kadar vücut yaralanmalarına da çok dikkat etmek gerekir.
Çünkü bu yaralanmalarının sonucu ileri boyutlara gelirse kişinin spor hayatı sonlanmak zorunda kalacaktır. Spor ve diz yaralanmalarının önüne geçebilmek için şunlara dikkat edilmelidir;
- Spor öncesi ısınma yapmadan spor yağılmamalıdır.
- Spordan sonra mutlaka gevşeme ve germe hareketleri yapılmalıdır.
- Spor için en doğru ekipmanın seçilmesi gerekir
- Seçtiğiniz sporun ağırlığını göz önüne alarak vücudunuz için gerekli tedbirin alınmasını sağlamak
Tüm bu belirtilen şartlar dikkat edildiğinde sağlıklı bir şekilde yaralanma olmadan spor hayatınıza devam edebilirsiniz. Eğer bu şartlara uymadan spor yaparsanız telafisi olmayan spor yaralanmaları yaşayabilir ve bir daha spor yapamama gibi risklerle karşılaşabilirsiniz. Başınıza böyle bir yaralanma geldiğinde derhal bir hastaneye başvurmalısınız.
Spor ve Diz Yaralanmalarında Ortaya Çıkabilecek Rahatsızlıklar
Spor ve diz yaralanmaları özellikle rekabetin birebir yaşandığı spor dallarında çok sık yaşanmaktadır. Bu yaralanmaların en sık yaşandığı spor dallarının başında futbol ilk sırada yer almaktadır. Diz yaralanmalarının en sık yaşandığı sert futbol karşılaşmalarında en fazla rastlanılan yaralanmalar arasında en fazla görülenler menüsküs yırtığı, ön çapraz bağ yaralanmaları ve kıkırdak yaralanmaları gelmektedir. Şimdi kısaca bu yaralanmaları daha detaylı bir şekilde inceleyelim.
Menüsküs Yırtığı
Spor ve diz yaralanmaları denilince akla ilk gelen menüsküs yırtıklarıdır. Spor karşılaşmalarında pek çok kez sporcuların korkulu rüyası olan bu durum tedavi edilmediğinde ciddi derecede sakatlıkta yaratabilir. Menüsküs yapısından bahsedecek olursak dizin yapısında iç ve dış menüsküs olmak üzere 2 adet menüsküs dokusu bulunmaktadır.
Spor ve diz yaralanmalar içinde menüsküs denilen doku, diz eklemi hareketi sırasında ekleme gelen yüklerin düzgün bir şekilde dağılmasını sağlayarak eklem kayganlığını, kıkırdak doku için yüklerin azalmasını sağlayan vücut için önemli bir dokudur.
Menüsküsler genellikle genç yaştaki kişilerde ani ve travmatik olaylar sonucunda yırtılır. Fakat daha ileri yaşlarda olanların menüsküslerinde doku kalitesinin yaşlanma ile beraber azalması sonucunda günlük yaşam içindeki yaptıkları ters hareketler sonucunda bile yırtılır. İleri yaşta kişilerin menüsküs yırtılmalarına karşı çok dikkatli olmaları gerekir. Çünkü dokular zamanla azaldığı için menüsküs yırtığı tedavisi ilerleyen yaşlarda zorlaşmaktadır.
Spor ve diz yaralanmaları esnasında yani spor yapma sırasında menüsküs yırtıldığı zaman ilk olarak ağrı ve şişlik olarak belirti gösterecektir. Daha sonraki dönemlerde bu durum dizde takılıp kalma, dizden hareket ederken çıt çıt ses gelmesi, hareket kısıtlılığı ve bazen dizlerde ortaya çıkan kilitlenme gibi yakınmalar eklenebilir. Menisküs yırtıkları önemli bir rahatsızlıktır. Çünkü eklem bölgesi vücudumuzun tüm ağırlığını taşıyan bir bölümüdür. Burada oluşan bir durum tüm vücudu etkiler.
Bu yüzden uygun şekilde tedavi edilmeyen menüsküs yırtıkları zamanla ilerleyen süre içinde diz ekleminde meydana gelecek başka sorunlara yol açabilir. Bu yüzden menüsküs yırtığı tedavisi sürecince size verilen ilaçları kullanarak, doktorunuzun talimatlarına harfiyen uymak tedavinizi en kısa zamanda çözülmesini sağlar. Doğru tedavi edilmeyen menüsküs yırtığı özelliklede artroza yol açtığı yani halk dili ile kireçlenme ye yol açtığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. İşte sadece bu nedenden dolayı bile spor yaralanmalarının ciddiye alınması gerektiğini göstermektedir.
Ön Çapraz Bağ Yaralanmaları
Spor ve diz yaralanmaları sırasında ikinci sırada olan ön çapraz bağ yaralanmaları dizin dengesini sağlayan en önemli dört bağdan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu diğer bağlarda sıra ile belirtecek olursak arka çapraz, iç yan bağlar ve dış yan bağlar olarak belirtilir.
Dizin yapısı incelendiğinde dizin orta-iç kısmında yer alan ön çapraz bağlarının başlıca görevi diz ekleminin öne doğru çıkmasını engellemek olarak belirtilir.
Ön çapraz yan bağları en fazla sportif aktivitede yapılan sporlarda olan yararlanmalar ile kişilerde meydana gelir. Bu durum ister kendi kendimize farklı bir işle uğraşırken, isterse de takım sporlarıyla uğraşanlarda görülebilmektedir. Ön çapraz yan bağlar en sık olarak rekabetçi spor müsabakalarında sabit bacak üzerinde ani dönme hareketi yapılması ile meydana gelir. Spor ve diz yaralanmaları sıralamasında ikinci olan ön çapraz bağ yaralanmaları sonrasında kişinin dizinde ilk olarak şişlik belirir daha sonra da yoğun bir ağrı hissedilir. Ön çapraz yan bağları zedelenen kişinin olay sonrasında spor müsabakasına devam edebilme şansı olmaz. Ön çapraz yan bağları kopması yüksek enerjili yaralanmalar sınıfında olduğu için arkasından ek olarak menüsküs yırtıkları veya kıkırdak yaralanmalarının olması ihtimalide oldukça yüksektir.
Bunun dışında dizde kronik dönemde denge bozulacağından sık sık diz ekleminde de kaymalar olabileceğinden normal olarak diz içinde yer alan yapılar kademeli olarak bozulmaya uğrayacaktır. Maalesef bu durum zaman geçtikçe diz ekleminde menüsküste olduğu gibi kireçlenme şeklinde karşımıza çıkacaktır. Bilimsel olarak yapılan araştırmaların gösterdiği verilen ışığında ön çapraz bağları kopmaları tedavi edilmediği takdirde bundan 10 yıl sonrasında %50 oranında kireçlenmeye yol açacağı belirtilmektedir. Bu nedenle bu yaralanma türünün tanısı ve tedavisi mutlaka uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.
Kıkırdak Yaralanmaları
Spor ve diz yaralanmaları kategorisinde üçüncü sırada yer alan kıkırdak yararlanmaları; spor yaralanmaları nedeniyle oluşan menüsküs yırtıkları ve ön çapraz bağ yaralanmalarında da kıkırdak sorunları olabilmektedir.
Kıkırdak yapı eklem kıkırdak dokusu eklemi oluşturan kemiklerin uç kısımlarda yer alan ve eklem hareketlerini sağlayan bir çeşit yüzey kaplaması diye tanımlanabilir. .Kıkırdak dokusu kendine has özelliği olan eklemlerin hareketini sağlamak amaca ile kaygan olan yapısı, parlak, pürüzsüz bir dokudur. Bizler daha doğrusu tüm canlılarda kıkırdak dokusu sayesinde günlük aktiviteleri ağrısız bir şekilde yapabilirler. Hatta ağır sporların rahatça yapılmasını sağlayan doku bilindiği üzere kıkırdak dokudur.
Spor ve diz yaralanmaları esnasında bu doku zarar gördüğünde vücuttaki diğer dokuların aksine, eklem kıkırdağı yaralanma sonrası kendini tekrar yenileyebilme özelliğine sahip olmayan bir dokudur. Kıkırdakta iyileşme sağlayabilmek için mutlaka cerrahi müdahale yapılması gereklidir. Eklem kıkırdağı yaralanmaları oldukça ciddi yaralanmalardır ve tedavisi zor olan bir durumdur.
Omurga Stres Kırığı, Omurga Sağlığı, Omurga Kırıkları, Minimal invaziv tramva cerrahisi, Menisküs
