Skolyoz omurganın bel ve göğüs bölgelerinde görülen biçim bozuklukları ve yana doğru meydana gelen eğrilikler olarak ortaya çıkan ortopedik bir rahatsızlıktır. Ortopedik bir rahatsızlık olan omurga eğriliği tek başına ortaya çıkabileceği gibi ya da kamburlukla birlikte de açığa çıkabilmektedir. Skolyoz rahatsızlığının nedeni tam olarak açıklanamamakla birlikte serebral palsi gibi rahatsızlıkların etken olabileceği belirtilmiştir.
İçindekiler
Bununla birlikte doğumda ve da sonradan olabilen skolyoza aynı zamanda vitamin eksiklikleri, diyabet, omurga yaralanmaları, enfeksiyonlar ve kalıtsal faktörlerinde neden olduğu gözlemlenmiştir.
Omurgamız vücut ağırlığımızın büyük bölümünü taşıyan vücudumuzun köprüsü görevindedir. Omurgamız ayrıca 33 adet omur adı verilen kemikten oluşur. Bunlardan 23 tanesi hareketlidir. Skolyoz rahatsızlığı omurga ile bağlantılıdır. Bu omur kemikleri birbirlerine bağ dokusu ile disk adı verilen yastıkçıklarla birbirlerine bağlanırlar. Aynı zamanda hareketleri sağlayan ve bu omurların her birini bağlayan omurga çevresini kaplayan güçlü kaslar vardır. Merkezi sinir sisteminin en önemli bölümlerinden biri olan omurilik işte bu belirttiğimiz omurganın içinde yer alır. Omurganın görevi omuriliği içinde barındırması ve korumasıdır.
Omurilik çok önemli bir organdır. Aynı bir elektrik kablosu gibi; el ve kollarımızın, ayak ve bacaklarımızın belirli bir uyum içinde çalışmasını sağlar. Omurga vücudumuzda ayrıca nefes almamıza yardımcı olduğu gibi tüm idrar ve dışkı fonksiyonlarını kontrol eder. Omurgamız bedenimizi döndürmemiz, başımızı çevirmemizi sağlar ve vücudun tüm dengesi ona bağlıdır.
Skolyoz Nedenleri
Skolyoz hastalarıma görülen eğriliğin nedeni tam olarak saptanamamaktadır. Bunun yanı sıra skolyoza neden olan yapıdan kaynaklanan bozukluklar incelendiğinde en çok görülen doğumsal kaynaklı bozukluklar, sinir ve kas hastalıkları serebral palsi, siringomiyeli, çocuk felci, kas hastalıkları gibi sinir ve kas hastalıkları olduğu görülmüştür. Bunların yanı sıra omurga tümörleri, vuruk, omurga enfeksiyonları ve metabolik hastalıkların da skolyoza neden olabileceği belirtilmektedir.
Skolyoz nedenlerini kısaca açıklamak istersek;
- Doğumsa olarak ortaya çıkan omurga kemik yapısı bozuklukları kaynaklı konjenital skolyoz
- Erken çocukluk çağında görülmeye başlanan infantil ve juvenil skolyoz
- Kas hastalıkları kaynaklı skolyoz
- Marfan Sendromu gibi bağ dokusu hastalıklarına bağlı ortaya çıkan skolyoz
- Polio, inflamatuar hastalıklar ve travmalara bağlı skolyoz
- Bacak eşitsizliği ve kalça ve diz eklemi sorunlarına bağlı olarak oluşan durumlar
Skolyoz nedenleri arasında yer almaktadır.
Skolyoz Belirtileri
Skolyoz erken dönemde hastada belirti göstermeden seyreden bir rahatsızlık olabilir. Skolyoz belirtileri aslında kişide kendisini gösterse de şikâyet edilebilecek düzeyde oluşmadı ise kişi çoğu zaman bunu fark edemez. Şikâyet varsa bile normal bir ağrı zannedilerek önemsenmeyebilir.
Skolyoz türü rehasızlıklar genelde ya okul taramaları sonucu ya da herhangi bir nedenle çekilen röntgenlerde tesadüfen tespit edilen rahatsızlıklar arasında yer alır. Kolyozda beliren ilk bulgu görüntü bozukluğu ile ortaya çıkar. Skolyozda aile tarafından ilk fark edilen bulgu bir omuzun diğerine göre daha yüksekte olmasının fark edilmesidir. Görüntü olarak bakıldığında ilk olarak kürek kemiklerinde, meme seviyesinde ve gövde kısmında oluşan asimetri durum ilk göze çarpan bozukluklardır. Bu eğri görüntülerin farklı dereceleri vardır. Eğer bu derecelerden %50 üzerinde eğrilik var ise hasta solunum zorluğu dahi çekmeye başlar.
Skolyoz belirtileri sıralanacak olursa;
- Omurganın bariz bir şekilde tek tarafa doğru eğilmesi,
- Omurgada dışarıdan bakıldığında görülebilen kavis,
- Omuz ve kalçada oluşan fark edilir derecede oluşan asimetri
- Dik durmakta zorlanmak
- Fark edilmeye başlayan nefes darlığı,
- Yürüme esnasında çıkan problemler,
- Yoğun bir şekilde hissedilen sırt, bel ve omuz ağrısı,
- Kıyafetlerin vücuda oturmadığının açıkça hissedilmesi
Şeklinde belirtilen belirtiler skolyoz belirtilerinin başladığına işarettir. Bunlar fark edildiğinde zaman kaybetmeden uzman bir doktora danışılmalıdır.
Skolyoz Tanı Yöntemleri
Skolyoz tanısı için yukarıda belirtilen belirtileri fark eden aile çocuğunu vakit geçirmeden bir uzman doktora götürmelidir. Skolyoz uzman doktorun çocuğu muayenesi ile tespit edilir. Uzman fiziksel olarak yaptığı muayenede çıplak omurgaya karşıdan bakıldığında orta hattaki asimetriyi fark edecektir. Çocuğun öne doğru eğilmesi istendiğinde bir tarafa eğilme hali ve eğriliğin olduğu diğer tarafta kaburga kabarıklığı olduğu açıkça görülebilir. Bu görünüme tıp dilinde rip hump halk dilinde ise kaburga paketi denilmektedir. Bu görüntüyü bazen fark etmek zor olabilir. Çünkü dengeli skolyoz olarak geçmektedir.
Skolyoz tanısında uzman doktorunuz ilk olarak röntgen filmi çekilmesini isteyecektir. Burada amaç, omurgadaki eğriliği doğrulamak ve nu eğriliğin derecesini ve yerini saptamak olacaktır. Aynı zamanda kişinin kemik yapısına ait kalıtsal bir bozukluk olup olmadığını anlamaya yarayacaktır. Uzman bu süreçte çocuğa 6aylık aralarla röntgen filmi çekilmesini isteyerek skolyozun takibini yapmış olur. Diğer taraftan cerrahi uygulanacak hastalara kemik sintigrafisi, bilgisayarlı tomografi (CT) veya manyetik rezonans (MR) gibi diğer görüntülü tetkiklerin uygulanmasını da isteyebilmektedir. Skolyozda çoğu zaman MR çekimine gerek kalmadan sadece radyolojik tetkikte tanı koyulabilir.
Çekilen tüm görüntülü çekimler skolyozun formunu ve derecesini belirlemek içindir. Skolyoz derecesinde kullanılan en sık yöntem ise Cobb açısıdır. Cobb açısı sayesinde skolyoz takip edilerek kişiye en uygun tedavi yöntemine karar verilir. Cobb açısı alınırken eğilmenin başladığı omurganın üst sınırı ile eğilmenin bitiği omurganın alt sınırından çizilen çizgiler sayesinde ölçüm yapılmaktadır. Bu çizgilere çizilen dikmeler arasındaki açılar eğilme derecesini verecektir.
Skolyoz Tedavi Yöntemleri
Skolyoz çok nadir rastlanan bir durum olarak bazen kendiliğinden gerileyebilir. Fakat bunun olma yüzdesi oldukça düşüktür. Genellikle büyüme çağının başında ortaya çıkan skolyoz rahatsızlığının nasıl bir ilerleme göstereceğinin tahmin edilmesi oldukça zordur. Son yıllarda yapılan bazı incelemelerde, bir takım özelliklerini taşıyan çocuklarda hastalığın ilerleme yapabileceğini tespit etmişlerdir. Uzmanlar skolyozda tedaviyi belirleyen önemli takip kriterlerini kullanmaktadırlar. Fakat bazı durumlarda ilerleme o kadar hızlıdır ki bu da tedavi başarı oranının düşmesine neden olur.
Bunun sebepleri olarak ;
- Tanının hastalık ilerledikten sonra gelindiği için yüksek derecede eğriliğin olması
- Oluşan eğiciliğin hem sırt hem belde bulunması
- Merkezi sinir sisteminden kaynaklanan skolyoz
- Ciddi oranda kas kısalığı
Sebepleri arasındadır.
Skolyoz tedavisinde kabul gören bazı yöntemler bulunur. Bu yöntemler şunlardır;
Skolyoz tedavisinde kabul gören tedavi yöntemleri şunlardır:
- Hastalığı izleme ve sürekli takip etmek
- Korse uygulamaları ile skolyoz tedavisi
- Skolyoz egzersizleri ve özel rehabilitasyon uygulamaları ile skolyoz tedavi
- Cerrahi yöntemle skolyoz tedavisi
Skolyoz tedavisinde hastalığın derecesinin tespiti çok önemlidir. Örneğin henüz büyümenin başlamadığı çocuklarda skolyoz derecesi 15 derece altında Cobb açısı çıkıyorsa uzman tarafından takip edilmelidir. Eğer cobb açısı 15-20 derece gibi kişiye özel skolyoz egzersizleri ile desteklenerek rehabilitasyon programları eşliğinde tedavi yapılmalıdır. Eğer çocuğun cobb açısı 25 derecenin üzerinde ise bu tür çocuklara yoğunlaştırılmış bir şeklilde skolyoz rehabilitasyon tedavileri yapılmalıdır.
Çocuklara rehabilitasyon uygulamaları yanında mutlaka korse kullanmalarını sağlamak tedavi için oldukça yararlı olacaktır. Korse tedavisi hastalığın ilerlemesini engellediği için büyümenin durumu ve eğilmenin derecesine göre günde 16 saat ile 23 saat arasında takılması gereklidir. Korse kullanımı Çocuğun büyümesi tamamlanana dek devam ettirilmesi gerekli bir tedavidir.
Omurga Stres Kırığı, Omurga Sağlığı, Omurga Kırıkları, Minimal invaziv tramva cerrahisi, Menisküs