Kolesterol’e hangi bölüm bakar, kolesterol için hangi bölüme gidilir sorularının yanıtları makalemizde yer almaktadır. Kollestrole hangi bölüm bakar sorusunun cevabı için makalemizi okuyabilirsiniz.
İçindekiler
Muhtemelen kolesterolü duymuşsunuzdur, ancak tam olarak ne olduğundan emin olmayabilirsiniz. Kolesterol, kanda vücudunuz boyunca hareket eden mumsu bir yağ veya lipid türüdür. Lipitler suda çözünmeyen maddelerdir, bu nedenle kanda dağılmazlar. Vücut kolesterol üretilir, ancak yiyeceklerden de alınır. Kolesterol sadece hayvanlardan elde edilen gıdalarda bulunur.
Kolesterol Vücudumuz İçin Neden Önemlidir?
Vücuttaki her hücre, hücre zarı katmanları oluşturmak için kolesterole ihtiyaç duyar. Bu katmanlar, hücreye girebilecek veya hücreden çıkabilecek şeyler için adeta bir kapı bekçisi gibi hareket ederek hücre içeriğini korur. Kolesterol aynı zamanda besin sindirimine yardımcı olan safra üretimi, bazı hormonların sentezlenmesi ve D vitamini üretimi için de gereklidir. Karaciğeriniz bu önemli işlevler için ihtiyacı karşılayacak kadar kolesterol üretir.
İhtiyaçlarınızı karşılamak için yeterli kolesterole sahip olmak önemlidir. Ancak fazla kolesterol sorunlara neden olabilir. Kolesterol seviyeleriniz çok yüksek olması durumuna hiperkolesterolemi, çok düşük olması durumuna hipokolesterolemi denir. Çok düşük kolesterol seviyelerine sahip olmak yaygın görülmese de mümkündür.
Kolesterol Türleri
Kolesterol, kanda proteinlere bağlı olarak taşınır. Bu protein ve kolesterol kombinasyonuna lipoprotein denir. Lipoproteinin taşıdıklarına bağlı olarak farklı temel kolesterol türleri vardır.
- Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL). “Kötü” kolesterol
- Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL). “İyi” kolesterol
- Çok düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL)
Kandaki bir yağ türü olan trigliseritler de kolesterol seviyeleri ile birlikte değerlendirilir. Trigliseritler, besinlerle alınan ve kullanımına ihtiyaç duyulmayan depolanmış yağlardır. Kolesterol işlevini yerine getirirken enerji kaynağı olarak kullanılırlar. Bu nedenle ttrigliserit düzeyi de kalp ve damar sağlığı ile ilişkilendirilir.
Düşük Yoğunluklu Lipoprotein (LDL) – Kötü Kolesterol Nedir?
Kolesterolümüzü nasıl düşürmemiz gerektiğini her duyduğumuzda düşük yoğunluklu lipoproteinin kötü kolesterol olarak adlandırılması garip gelebilir. Ancak, LDL yaptıklarından dolayı “kötü”dür.
LDL, damar duvarlarında birikebilir ve onları daraltabilir. Yağ birikintileri, atardamarları kaplayan ve tıkanıklıklara neden olabilen plaklar oluşturur. Bu duruma damar sertliği ya da ateroskleroz denir .
Arterler, oksijen içeren kanı kalbinizden vücuttaki diğer tüm organlara taşıyan kan damarlarıdır.
LDL kolesterol düzeyleriyle bağlantılı olan ve beslenmede en aza indirmeniz gereken yağlar, doymuş yağlar ve trans yağlar olarak adlandırılır. Doymuş yağlar, oda sıcaklığında olduklarında katı veya mum benzeri formdadır. Doymuş yağlar çoğunlukla et, süt, peynir ve tereyağı gibi hayvanlardan elde edilen ürünlerde bulunur.
Trans yağlar, sıvı yağları katı hale getirmek için yapılan işlemle ortaya çıkar. Trans yağ fast food ve kızarmış yiyecekler ile kurabiye, kraker ve unlu mamuller gibi işlenmiş gıdaların raf ömrünü uzatmak için kullanılır.
Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) nedir?
HDL’ye “iyi kolesterol” denir. İyidir çünkü diğer kolesterol türlerini (LDL dahil) atardamarlardan uzaklaştırır, vücuttan atılmak üzere karaciğere taşır. Yüksek HDL seviyelerinin kalp hastalığı riskini azalttığına inanılmaktadır.
Yüksek Kolesterol Belirtileri
Yüksek kolesterol hiçbir belirti göstermez. Bu nedenle uzun yıllar fark edilmeden yükselmeye devam edebilir. Kolesterol seviyesini anlamanın tek yolu kan tahlili yaptırmaktır.
Ne Zaman Doktora Görünmeli
İlk kolesterol taraması 9 ila 11 yaşları arasında yapılmalı ve sonrasında her beş yılda bir tekrarlanmalıdır.
45 ila 65 yaş arasındaki erkekler ve 55 ila 65 yaş arasındaki kadınlar için her bir ila iki yılda bir kolesterol taraması yapılması önerilmektedir. 65 yaşın üzerindeki kişiler ise her yıl kolesterol testi yaptırmalıdır.
Test sonuçlarınız istenen aralıklarda değilse, doktorunuz daha sık ölçüm yapılmasını önerebilir. Ailenizde yüksek kolesterol, kalp hastalığı, diyabet veya yüksek tansiyon gibi diğer risk faktörleri varsa doktorunuz daha sık testler önerebilir.
Yüksek Kolesterol İçin Hangi Doktora Gitmeliyim?
Yüksek kolesterolünüzü yönetimi teşhisten itibaren birden fazla uzmanla birlikte çalışmanızı gerektiren bir sağlık sorunudur. Size yardımcı olacak sağlık ekibi, seviyenizin ne kadar yüksek olduğuna, buna neyin sebep olduğuna, mevcut hastalıklarınız veya risklerinize bağlı olarak değişir.
Aile Hekimi: Yüksek kolesterolün herhangi bir uyarı belirtisini göremez veya hissedemezsiniz, bu nedenle birinci basamak doktorunuzla yıllık fizik muayene sırasında yüksek kolesterolünüz olduğunu öğrenmeniz olasıdır. Aile hekiminiz daha sağlıklı beslenme ve daha aktif olma gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir. Ayrıca seviyenizi düşürebilecek ilaçlar hakkında da konuşabilirler. Kişisel durumunuza bağlı olarak, durumunuzu yönetmenize yardımcı olması için farklı branşlarla yönlendirebilirler.
Kolesterol seviyelerinizi takip etmek ve tedavi planınızın etkisinden emin olmak için düzenli olarak kontrole gitmeniz önemlidir.
Diyetisyen: Fazla kilolu olmak, yüksek kolesterol riskini artırabilir. Bu nedenle, beslenme değişiklikleri kolesterol seviyelerini kontrol altına almanın büyük bir parçası olabilir. Özellikle lif ve nişasta içermeyen, sebzeler açısından zengin, az yağlı bir diyetle 10 ila 20 kilo kadar kilo vermek “kötü kolesterol” seviyenizi belirgin şekilde düşürebilir. Bir diyetisyen veya beslenme uzmanının yardımcı olabileceği yer burasıdır.
Bunun dışında uzman bir diyetisyen, beslenmeyi sağlık şartlarına göre kişiye özel olarak planlayarak özelleştirme konusunda uzmandır. Ayrıca günlük yeme alışkanlıklarınızı değiştirirken size rehberlik edebilir ve destek olabilirler.
Dahiliye Uzmanı / Endokrinolog : Dahiliye uzmanları da rutin bir kontrol sırasında ya da şikayetlerinizin nedenini araştırırken isteyeceği kan testleri ile kolesterol seviyelerinizin durumunu tespit edebilir. Kolesterol seviyeniz yüksekse buna neden olan koşulları değerlendirir. Eğer seviyelerin beslenme ve yaşam tarzı değişikleri, egzersiz ile kontrol edilebileceğini düşünüyorsa, bu yönde tavsiyelerde bulunacaktır. İlaçlarla kontrol edilmesini önerebilir. Başka hastalıklarla ilgili olabileceğini ya da ciddi hastalıklara neden olabilecek düzeye geldiğini düşünüyorsa farklı uzmanlara yönlendirir.
Bu doktorlardan biri olan endokrinolog, kan dolaşımı ile vücutta dolaşan hormonlar konusunda uzmanlaşmıştır. Bazı insanlarda yüksek kolesterol, aşağıdakiler de dahil olmak üzere hormonal koşullara bağlı hastalıklarla ilişkili olabilir:
- Şeker hastalığı – İnsülin hormonu
- Hipotiroidizm – Troid hormonu
- Polikistik over sendromu (PCOS) – Androjen
- Metabolik sendrom –
- Cushing sendromu – Kortizol
Bu durumda, bir endokrinolog hormon sorunlarına yardımcı olurken kolesterol seviyelerini düşürebilecek ilaçlar reçete edebilir .
Kardiyolog: Yüksek düzeyde “kötü kolesterol” veya LDL , atardamarlarınızda plak adı verilen yağlı maddelerin birikmesine neden olabilir. Bu da zamanla, ateroskleroz adı verilen ve kan akışını kısıtlayan bir duruma neden olabilir. Kalp krizlerinin en yaygın nedenidir. Birincil doktorunuz bunun belirtilerini bulursa veya geliştirebileceğinizi düşünürse, bir kardiyolog veya kalp uzmanı görmenizi tavsiye edeceklerdir.
Kardiyolog, herhangi bir tıkanıklığınız olup olmadığını görmek için testler yapabilir ve tedavi planı için takibinizi yapan diğer uzmanlarla birlikte çalışabilir. Daha ciddi durumlarda, stent takmak gibi bir kalp prosedürü veya ameliyat gerektirebilir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
