Kistik Fibrozis
Kistik fibrozis rahatsızlığı doğum anından itibaren kişiyi etkileyen kalıtsal bir hastalık türü olup solunum, üreme ve sindirim oluşumlarına yönelik problem oluşturan hastalık olarak bilinmektedir. Vücudun diğer organlarına da zarar verebilen bu hastalık özellikle akciğerlere zarar vermesiyle bilinmektedir. Kistik fibrozis hastalığının en yüksek derecede etkilediği bölümlerin başında mukus, ter ve sindirim sıvısı üreten kısımlar yer almaktadır.
İçindekiler
Normalde vücut içinde salgılanan bu sıvıların tamamı kaygan ve ince bir yapıya sahip olmasıyla bilinmektedir. Fakat bu hastalığın gelişmesi ile birlikte yapışkan ve koyu kıvamlı bir hale gelmektedir. Bu sayede akciğer ve pankreas geçiş tüpleri arasındaki kanalı tıkamaktadır. Bu hastalığın başlaması halinde mevcut sosyal yaşantı devam ettirilebilmektedir. Fakat günlük bakım isteyen bir hastalık türü olması nedeniyle ciddi hasarlar oluşturabilecek güçtedir.
Kistik fibrozis hastalığı gen bozukluğuna da yol açabilen bir hastalık türüdür. İlerleyen tıp dünyasında çeşitli araştırmalar yapılmakta ve hastalığı geçiren kişinin hayat standartları en üst seviyeye çıkarılmaktadır. Fakat bu hastalığı geçiren kişilerin mukus yolları ve sindirim sıvıları tıkanmaya başlaması yüzünden besin emilimleri bir hayli düşüktür.
Beraberinde gelişen durum ise kabızlık olarak öne çıkmaktadır. Besin emilimini tam olarak gerçekleştiremeyen sindirim sistemine dayalı birçok problemde beraberinde gelmektedir. Böyle bir durumda ise kişi oldukça rahatsız olup huzursuzlanmaktadır. Bununla birlikte tuvaletini yapmakta zorlanan kişide aşırı terleme nedeniyle sıvı kaybı da oluşmaya başlamaktadır. Beraberinde ise vücudun tuz oranı da düşmeye başlayacağından tansiyon ve kalp rahatsızlıkları da başlamaktadır. Bu hastalığın beraberinde ise cinsel üreme sistemini dahi etkileyen hastalığın kısırlık oluşturması da mümkün görülmektedir.
Kistik Fibrozis Nedir?
Kistik fibrozis gen mutasyonuna uğramış olan kalıtsal bir hastalık türüdür. Hastalığın etkilediği bölümler çok fazladır. Özellikle ilk sırada yer alan solunum sistemine dayalı akciğerler, pankreas, kalp, üreme organıdır. Bununla birlikte ter bezlerinde oluşan sıvının koyulaşması ve kalınlaşması ile birlikte mukusun yapışkan hal alması açığa çıkmaktadır.
Çok çeşitli hastalık türlerine eşlik eden bu durum aslında birçok duruma yönelik hazırlık süreci de sayılabilmektedir. Vücuttaki sıvının koyulaşması nedeniyle kişinin en sık yaşayacağı durum arasında kabızlık öne çıkmaktadır. Besin emilimi yapamayan sindirim sistemi nedeniyle oluşan kabızlığın sonucunda vücutta aşırı derece terleme oluşmaktadır. Terlemenin beraberinde ise sıvı kaybı yaşayan kişide çeşitli hastalıklar da görülmektedir. Kalp rahatsızlıkları öncesinde tansiyon rahatsızlığı başlamaktadır. Aniden yorulma, baş dönmesi gibi durumlar bu hastalıkta çok yaşanan belirtiler arasında sayılmaktadır.
Kistik fibrozis genel olarak kalıtsal bir hastalık olarak bilinmektedir. Bu nedenle ebeveynlerden birinin b u hastalığa sahip olması nedeniyle çocuğa direkt olarak geçme ihtimali oldukça yüksektir. Bu nedenle kistik fibrozis hastalığı başladığı bilinmektedir. Mukusu tıkanmış hale getiren bu hastalığın en sık görülen komplikasyonları arasında üst solunum yolu hastalıkları öne çıkmaktadır. Akciğer enfeksiyonları bunların arasında başlıca olarak bilinmektedir. Bununla birlikte akciğerlerde birikmiş olan mukusun mikroplara yer verecek bir pozisyon oluşturması ciddi hastalıkları da beraberinde getirmektedir. Hali hazırda var olan mikroplar en küçük bir bağışıklık sistemi düşüşünde veya bir virüs kapılması halinde ciddi derece de etkilenecektir.
Kistik Fibrozis Belirtileri
Kistik fibrozis belirtileri genellikle kalıtsal bir hastalık olarak bilindiği için doğum sonrasında yapılan rutin taramalarda ortaya çıkmaktadır. Fakat ilerleyen dönemde de görülebilen bu hastalığın genel belirtileri şu şekilde sıralanmaktadır.
- Tuzlu deri yapısına sahip olunması (Örneğin; gümüş yüzük takan bir kişinin terinin aşı tuzlu olması nedeniyle yüzüğün kararması)
- Öksürük başladığında inatçı bir şekilde ilerlemesi ve aşırı balgamlı olması
- Sürekli yaşanan akciğer enfeksiyonları
- Büyümede ve gelişmede gerilik yaşanması
- Aşırı yağlı ve oldukça kötü kokulu dışkı yapılması
- Diyabet hastalığı oluşturması
- Kısırlık yapması
- Tansiyon ve kalp rahatsızlıkları oluşması
Yukarıda sıralanan komplikasyonlar kistik fibrozis hastalığının belirtileri olarak görülmektedir. Beraberinde ise çok sık yaşanan bir durum olarak bilinen kabızlık konusu öne çıkmaktadır. Tuvaletini yapmakta zorlanan kişinin dile getirdiği şikâyetler genellikle ilk başta farklı şekilde algılanmaktadır. Birçok hastalığın sebebi olabilecek bu durum kontrol altına alınmadığında ileride daha büyük sorunlar çıkarmaktadır.
Kistik fibrozis hastalığına sahip olan kişinin tuzlu deri yapısı kişinin kendisini de rahatsız edecek boyuttadır. Bu nedenle yukarıda belirtilen yüzük kararması örneği verilmektedir. Ayrıca terin aşırı oluşması kişinin kabız olması ile aynı orantıda gerçekleşmektedir. Yakıcı terin yanı sıra bu durum kişiyi psikolojik açıdan da rahatsız etmektedir.
Kistik Fibrozis Nedenleri
Kistik fibrozis hastalığı kalıtsal bir hastalık türü olmasına rağmen sonradan da gelişebilen bir durum olarak bilinmektedir. Mukuslarda yer alan sıvının koyulaşması ve kalınlaşması halinde ortaya çıktığı bilinmektedir. Vücudun belirli organlarını etkileyen bu hastalık türü çok çeşitli hastalıklarla kendini gösterebilmektedir. Oluşma nedenleri arasında en önemli konu gen mutasyonu olarak bilinmektedir. Bu nedenle kalıtsal olduğu ispat edilmiştir. Aynı zamanda hastalığın oluşumuna yönelik tıbbi geçmiş önemli bir yere sahiptir.
Kistik Fibrozis Tanı Yöntemleri
Kistik fibrozis hastalığı gelişen sağlık kuruluşları ve tıbbi yöntemler sayesinde yeni doğan bebeklerin rutin kontrolleri sırasında tespit edilebilmektedir. Özellikle yapılan rutin tetkikler arasında bulunan topuk kanı alma uygulaması bu hastalığın oluşumu adına büyük izlenim vermektedir. Fakat tam anlamıyla tanı konulabilmesi açısından yapılan diğer tanı yöntemleri şu şekilde sıralanmaktadır.
- Ter testi: Ter testi yapılarak kişinin ter bezlerinde yer alan klor ölçümü yapılmaktadır. Aynı zamanda diğer minerallerin seviyesine de bakılabilmektedir.
- Genetik test: Genetik test uygulaması yapılarak kalıtsal bir şekilde gelişip gelişmediğine bakılmaktadır.
- Balgam testi: Balgam testi sayesinde akciğerlerde oluşan enfeksiyonlara yönelik incelemeler yapılmaktadır. Çünkü bu hastalığın oluşturduğu en sık komplikasyon arasında akciğer enfeksiyonları görülmektedir.
- Pulmoner fonksiyon testi: Hasta kişinin karbondioksit ve oksijen seviyesini incelenmesinde kullanılmaktadır.
- Gaita testi: Hasta kişinin dışkısına bakılarak ne derece yağ emilimi yaptığına bakılmaktadır.
Yukarıda belirtilen tanı yöntemleri kistik fibrozis rahatsızlığında uygulanan yöntemler olarak kullanılmaktadır. Besin emilimi yapamayan kişinin kabız olması halinde yaşayacağı semptomlar daha şiddetli olarak öne çıkabilmektedir. Bu nedenle dikkate alınması gereken bir hastalık olarak bilinmektedir.
Kistik Fibrozis Tedavi Yöntemleri
Kistik fibrozis tedavi yöntemleri arasında ilk olarak uygulanması gereken adım doğru bir beslenme alışkanlığı kazanılması adına danışmanlık alınmasıdır. Egzersiz ve psikososyal konularında da eğitim alınması hastalığın yaşanması dahilinde çok önemli takviye yapacak adım sayılmaktadır.
Pulmoner rehabilitasyon sisteminden destek alınması halinde akciğerlerde tıkaç oluşturan durumdan kurtulmanız gereklidir. bu nedenle pulmoner rehabilitasyon bu konuda önemli yere sahiptir. Kabızlık yaşayan kişinin gevşeyebilmesi açısından fizik tedavi yöntemi uygulanması önemli bir adım sayılır. Hastalığın ileri boyutlara ulaştığı vakitte ise akciğerler bu duruma dayanamayacağı için akciğer nakli gereklidir. Böyle bir durumda cerrahi operasyon öne çıkmaktadır. Ayrıca kistik fibrozis tedavisi olarak bilinen yöntemdir.
Son yöntemlerden biri ise yüksek kalorili diyet yapılmasıdır. Kişinin enerjisini düşüren durumlar çok fazla öne çıktığı için enerji verici besinler ile takviye yapılması önerilmektedir. Beslenme bozukluğu yaşayan kişiler için ise beslenme tüpü uygulaması yapılmaktadır. Bu sayede kişinin beslenmesi sağlanmaktadır. Fakat bu durum en son ve nadir olarak uygulanılan yöntemi olarak bilinmektedir.
Kawasaki Hastalığı, Kabakulak, İnmemiş Testis, Yenidoğan Sarılığı, Eğri Boyun
