Erken ergenlik genel olarak çocukluk döneminden sıyrılan bireyin yetişkinliğe geçiş dönemi olarak adlandırılmaktadır. Çocuğun bedeninde fizyolojik bakımdan değişimler yaşanması ile birlikte başlayan bu durum aynı zamanda gelişim hızını da öne çıkaran bir durum olarak bilinmektedir. Fiziksel değişikliklerin beraberinde gelen durumlar haricinde hormon değişimleri ve duygusal geçişler de önemli bir paya sahip olduğu bilinmektedir.
İçindekiler
Bedensel ve duygusal değişim yaşayan çocuklarda hormonsal ve fiziksel değişimlerin en erken başlayacağı süre zarfı kız çocuklarında 8 yaş, erkek çocuklarında ise 9 yaş öncesi olarak bilinmektedir. Bu süre zarfında olan değişimler çocuğun erken ergenlik yaşadığını gösteren durum olarak belirlenmektedir. Normal süre zarfı kızlarda 11 ile 13 erkeklerde 12 ile 14 olarak bilinen bu durum öncesinde yaşanmaya başladığı zaman kritik problemleri de beraberinde taşıyabilmektedir.
Erken ergenlik yaşı kızlarda 8 ve öncesi erkeklerde 9 ve öncesi yaş olarak bilinen bir sorun olarak görülmektedir. Fakat bu durum hekim tarafından muayene edilme sonrası kontrol altına alınabilir bir durumdur. Normal şartların üzerinde ilerleyen bu durum ebeveynler tarafından hızlı fark edilecek bir şey olmakla birlikte mutlaka hekim kontrolü yaptırılması gereği öne çıkmasıyla bilinmektedir. Kız çocuklarında ortalama olarak 10 yaşında göğüs gelişimi başladıktan sonra yaklaşık 2 yıl içinde adet görmesi beklenen ve normal kabul edilen bir durumdur.
Erkek çocuklarında ise ses kalınlığı ve vücut gelişimi beraberinde sivilcelenme, kıllanma tarzındaki doğal durumların 12 ile 14 yaşında oluşması beklenmektedir. Fakat erken yaşlarda ergenliğe geçiş yapmaları nedeniyle yaşıtlarıyla aynı olmayan durumlar karşısında çocuk kendini dışlanmış hissetmeye başlamaktadır. Kendinde önemli bir sorun olduğu düşünmeye başlayan çocuğun beraberinde psikolojisi de bozulmaktadır.
Erken Ergenlik Nedir?
Erken ergenlik sorunu çocuğun normal yaş sınırının altında ergenliğe geçiş yapması demektir. Bu sorunun altında pek çok neden öne çıkabilen bir durum olarak ifade edilmektedir. Genetik yatkınlık başta olmak üzere beslenme tarzı, coğrafi etkenler veya çevresel etkenlerle oluştuğu düşünülmektedir. Fakat erken ergenlik yaşanması normal kabul edilen bir sorun değildir. Çünkü çocuğun erken ergenlik yaşamasının altında farklı bir hastalık barınıyor olabilir. Bu nedenle mutlaka çocuğun hekim tarafından muayene edilme sonrasında gerekli tedavinin başlanması gerekmektedir.
Takvim yaşına göre sınıflandırılan çocuğun hormonsal bakımdan gelişmesi ve bedensel bakımdan yaşıtlarına göre daha büyük olması kendisinde dışlanma hissini de başlatmaktadır. Bu nedenle psikolojik sorunlar yaşayan birçok çocuğun kendi dünyasını dış dünyaya kapattığı sık gözlemlenen durumlar arasında yer almaktadır.
Erken ergenlik sorunu önemli bir konu olup hassasiyet isteyen bir durum olarak öne çıkmaktadır. Çocuğun yetişkinliğe geçiş dönemi olarak adlandırılan ve büyümesi ile her şeyi anlaması beklenen bir durum olarak görülmektedir. Ergenlik çağında yaşanabilecek sorunlara dair beklenen durumların erken vakitte gelişmesi aileleri de endişelendiren bir durum olarak öne çıkmaktadır. Çünkü bu dönem zarfında çocukların normal yaşında ergenliğe geçiş süreci normal kabul edilmektedir. Çocuk ne kadar erken geçiş yapıyorsa altta yatan sorunda o derece önemli rol oynamaktadır.
Erken Ergenlik Nedenleri
Erken ergenlik nedenleri arasında pek çok durum öne çıkmaktadır. Genel olarak özetlenen belli konular şu şekilde sıralanmaktadır.
- Genetik yatkınlığa bağlı oluşması
- Coğrafi etkenler nedeniyle oluşması
- Beslenme tarzı nedeniyle oluşması
- Obezite olmasından kaynaklı gelişmesi
- Çevresel risk faktörleri nedeniyle başlaması
Yukarıda sıralanan konular genel olarak geniş yelpazede incelendiğinde çok çeşitli durumları öne çıkarmaktadır. Örneğin; aynı yaşta bulunan iki çocuğun yemek yeme tarzı birbirinden farklıdır. Böyle bir durumda mutlaka değişken bir durum oluşmaktadır. Biri iri yapı veya kanlı canlı görünürken diğer zayıf ve çelimsiz gözükebilmektedir. Beslenme tarzı nedeniyle erken ergenliğe geçiş olması doğal bir durumdur. Aynı zamanda ebeveynlerin tüketmekte olduğu besin takviyeleri de gelişim açısından büyük paya sahiptir.
Söz konusu besinin çocuğun gelişimi açısından kullandırılması halinde erken ergenlik durumu başlayabilmektedir. Beslenme tarzı dışında anne ve babanın gelişmiş bir vücut şekline sahip olması da önemli role sahip olduğu bilinmektedir. Örneğin; anne ve babası uzun boylu olan bir çocuğun kendisi de aynı şekilde yaşıtlarına göre daha uzun boylu olmaktadır. Bu gibi durumların dışında erken ergenlik sorunlarında çevresel faktörlerin de önemli bir rol oynadığını bilmek gerekir. Çocuklarda özenti şeklinde gelişen davranışlar merak uyandırıcı konulara eğilim yapmasıyla başlamaktadır. Bu nedenle kullanılan ürünler çevre etkeni ile başlayan durumlar olarak kabul edilmektedir.
Erken Ergenlik Belirtileri
Erken ergenlik belirtileri normal ergenlik belirtilerinin erken yaşta görülmesi ile öne çıkan önemli bir konudur. Bu belirtiler göğüs gelişimi, testis büyümesi, kas gelişimi, ses değişimi, kızlarda adet başlangıcı, hırçınlık, psikolojik sorunlar, bedensel ve psikolojik değişimler yaşanması ile birlikte yaşanan durumlar olarak bilinmektedir. Fakat bu belirtilerin yaşanması gereken yaş ortalaması kızlarda 11 ile 13, erkeklerde 12 ile 14 yaş olarak bilinmektedir.
Daha önce oluşmaya başlaması halinde mutlaka hekim muayenesi yaptırılması gerekmektedir. Çünkü bu belirtilerin erken yaşanması halinde iyi huylu bir tümör oluşumu veya farklı bir hastalık olma durumu vardır. Bu yüzden erken teşhis ile birlikte doğru zamanlama da tedaviye başlanması gerektiği bilinmektedir.
Erken Ergenlik Tanı Yöntemleri
Erken ergenlik tanı yöntemleri ilk olarak ebeveynlerin çocuklarında erken vakitte gelişen durumları anlamasıyla saptanmaktadır. Oluşan ergenlik sorunlarına yönelik konuların öne çıkması nedeniyle hekime başvuran aileler fiziki muayene esnasında çocuğun yaşadığı durumları da tıbbi öykü olarak dile getirmektedir.
Normal yaşına göre daha hızlı gelişen durumları incelemek adına hekim tarafından detaylı fiziki muayene yapılmaktadır. Oluşan durumla ilgili doğru tanı konulması açısından hekim tarafından bazı testler istenilmektedir. Bu testler hormon dengesini veya düzensizliğini ölçmek adına yapılmaktadır.
Bazı hormonların fazla çalışması nedeniyle oluşabilecek durumlar vardır. Ayrıca var olan bir hastalık nedeniyle başlamış olacağı düşünülerek ultrason ve MR çekimleri de yapılmaktadır. Böylece çocuğun yaşadığı durumla ilgili tam teşhis konularak vaktinden önce oluşan belirtileri durdurmaya yönelik tedavi başlatılmaktadır.
Erken Ergenlik Tedavi Yöntemleri
Erken ergenlik tedavi yöntemleri öncesinde ilk olarak oluşan bulguları taşıyan çocuğun yaşadığı durumla ilgili tam tanı konulması önemli rol oynamaktadır. Bazı hastalıklar nedeniyle oluşan bir durum ise ona göre bir tedavi başlatılmaktadır. Bu nedenle öncelikle çocuğun yaşadığı duruma göre tedavi başladığını bilmek gerekmektedir.
Erken ergenliğin oluşması halinde yaşandığı bilinen hastalıklar tümör, kist, hidrosefali gibi birçok hastalıktan kaynaklandığı için öncelikle bu hastalıklardan biri var ise tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu hastalıklardan biri yok ise ergenliği geciktirici ilaç tedavisi başlatılarak doğru zamanlama ile başlanması sağlanmaktadır. Kız çocuklarında yumurtalık kisti oluştuğu zaman geçmesi beklenmektedir. Bu nedenle kaygılı davranmadan hareket edilmesi önemli rol oynamaktadır.
Erken ergenlik durumu ile ilgili sorun yaşayan çocuğun kendini kötü hissetmemesi adına psikolojik destek alması da önemli bir tedavi sayılmaktadır. Yapılacak tedavi ile birlikte ebeveynlerin çocuğunda baskı yaratmayacak şekilde iletişim kurması oluşan durumu en hafif şekilde atlatmalarını sağlayacaktır. Böylece çocuğun yaşadığı çalkantılı dönemin belirlenen süre zarfında tamamlanması ile normal ergenlik çağına başlaması beklenmektedir.
Çölyak Hastalığı, Çocuklarda Üst Solunum Yolu Hastalıkları, Çocuklarda Ürtiker (Kurdeşen), Çocuklarda Sinüzit, Çocuklarda Rektal Kanama
