Kalça eklemi bir topuz ve yuva şeklinde bir eklemdir.tpuzun yuvanın içinde olmaması veya gevşek olup girip çıkıyor olmasına doğumsal kalça çıkığı diyoruz.
Yuva kısmı,leğen kemiğinin bir parçası olup asetabulum denir.Burdaki sorun uyluk kemiğinin uç kısmındaki topuzun, yuvanın darlığı veya yeterince derin olmayışından ,yuvaya yeterince oturamayışından kaynaklıdır.
Yuvanın derinliğine ve topuzla ilişkisine göre 3 ana tipte belirlenir.Tam çıkık,çıkmaya meyilli veyarı çıkık şeklindedir. Tam çıkıkta topuz tamamen yuvanın dışında ki en kötü formu budur. Bir kısmı kalça hareketleri sırasında girip çıkar ,bu çıkmaya meyilli olan gruptur,son grupta yarı çıkık görülür,yuvaya tam oturmaz ama çıkmazda.
Dora Sağlık Bilgi Formu
Görülme sıklıkları 1000 bebekte 2 dir.
Doğumsal kalça çıkığında ailesel geçiş çok önemlidir. Ebeveynlerde veya akrabalarda doğumsal kalça çıkığı olanların daha dikkatli olması gerekir. Kız çocuklarında daha fazladır. Doğum sırasında makat gelişli bebeklerde görülme olasılığı daha yüksektir.1. doğumlarda, amnion kesesinde sıvı azlığında (oligohydramnios) daha sık görüldüğünden, bu tür doğumlarda bebeğe ilk günlerinde bir usg yapılmalı ve bir ortopedi doktorunun görüşü alınmalıdır.
Bebeğimde kalça çıkığı olduğunu nasıl anlarım?
Aileler,özellikle anneler özellikle yukarıda belirttiğimiz risk faktörleri varsa bu konuda ilk aylarda çok dikkatli olmalıdır.Bebeğin bacakları arasında uzunluk farkı varmı,bacaklardaki katlantılar simetrikmi, sayıları arasında fark vermi, bebeğin altını değiştirirken ağlıyormu, bacakları aralamaya çalışırken ses duyuluyormu veya hissediliyor mu? Bunlardan herhangi birinin varlığında acil olarak uzmana danışılmalıdır.
Doğumdan itibaren ilk 6 ay, doğumsal kalça çıkıklarında altın zaman dilimidir. Erken tanısı çok önemlidir.Çünki 6: aya kadar yakalanan doğumsal kalça çıkıklı bebekler, sadece bir iki önlemle,bir bandajla düzelir, geç yakalanmışsa ameliyat gerektirme olasılığı çok yüksektir.
Doğumsal kalça çıkıkları nasıl tedavi edilir?
Doğumsal kalça çıkıkları yukarıda anlatıldığı gibi ilk altı ay içinde yakalandı ve erkenden tedaviye başlandıysa,günlük kalça abduksiyon egzersizleri,çift bez kullanma veya korselerle,bandajlarla tedavi edilir.Kalça yerine oturtulup bu pozisyonda kalması için pavlik bandaj ve frejka abduksiyon yastıkları dediğimiz ortezler takılır.Aileye bunların nasıl giydirildiğin eğitimi verilir.Bu bandajlama süresi 6 hafta ile 3 ay arasında duruma göre değişir.Aylık kontrollere çağırılır.Ortezlerle hakim olunamıyorsa, anestezi altında,kalça eklemi yerine oturtulup göğüsten bacaklara kadar alçıya alınabilir(pelvipedal alçı). Bunun süreside genelde 3 aydır.
6 ayla 2 yaş arasındaki bebeklerde artık ortezler işe yaramaz.Bunlar direkt anestezi altında yerine oturtulup pelvipedal alçıya alınır.Süresi yine duruma göre 6 hafta ie 3 ay arasında değişebilir.Kapalı olarak yerine oturtulamayan kalçalar açık cerrahi gerekebilir.
2 yaşından sonra ,yürümeyede başlayan çocuktaki aksama barizdir,bir taraf kısadır,iki taraflıysa ördekvari yürümeye başlar.Bunların tedavilerinde cerrahi harici seçenek kalmamıştır.Leğen kemiğine yapılan çatı oluşturma ameliyatlarına ek olarak ,uyluk kemiğine kısaltma ve,veya rotasyonu azaltıp ,topuk uyluk kemiği arasındaki açının azaltılması ameliyatlarıda eklenebilir.Yüksek oranda avasküler nekroz olayları sonucu,kalça ekleminde bozulmalar görülebilir.ameliyatlar sonrası yine göğüsten ayak bileklerine kadar alçıya alınır.Alçı süresi 3 aydır.daha ileri yaşlardaki cerrahi tedaviler yine çatı, derotasyon, varizasyon ameliyatları çok çeşitli tekniklerle yapılır.Yaş büyüdükçe tedavi zorlaştığından,tekrar beyanda fayda gördüğümüz, ilk 6 ayın altın zaman dilimi olduğu ,ailelerin bu konuda dikkatli olması gerektiğidir.