Ağız ve Diş Sağlığı

Diş Çürümesi

Ağız ve diş sağlığı açısından diş çürüklerinin meydana gelmesinde üç esas faktör bulunmaktadır: Hassas bir diş yüzü, mikroplar için uygun yiyecek kalıntıları, bunların parçalara ayrılmasına ve asit meydana gelişine sebep olacak mikropların mevcudiyetidir. Gıdalar içerisinde diş çürümesine en fazla yol açanlar şekerli yiyecekler yani daha genel bir tabirle karbonhidratlardır.

Dişler düzenli şekilde fırçalanır ve bakımlarına dikkat edilirse, bakteriler onları zedeleyememektedirler.
Dişteki çürük, dişte oyuntular açarak dişin konstrüksiyonunu tehlikeye atan ve kendiliğinden düzelmeyen bir rahatsızlıktır.
Dişler iyi arındırılmayacak olursa, üstünde besin kalıntıları ve bakteriler toplanır.
Ağız ve diş sağlığı için ağız içindeki parazitler yiyecek kalıntılarındaki şeker içeren maddelerden faydalanarak onu şeffaf, yapışma özelliği olan bir madde şekline sokmakta ve dişlerin üstüne yapışmasına vesile olmaktadır. Bu birikintilere ise plak adı verilmektedir.
Bu plaklar parazitlerin diş üstüne yerleşmelerini de kolay bir duruma getirmektedir.
Gıdalara tat verilmesi için kullanılacak olan şekerli maddelerin içerisinde mevcut olan asit, dişleri hasara uğratabilir, yalnız parazitlerin kendileri de asit meydana getirebilmektedir.
Asit dişin sert dış yüzeyinin erimesine sebep olmaktadır. Böylelikle meydana gelen erime kısımlarından sızan mikroplar kolaylıkla aşağıdaki yumuşak dokuya erişebilmektedirler.

Asitler ağız ve diş sağlığı noktasının muhafaza edici katmanı olan diş minesi üstünde ufak delikçikler meydana getirmektedir. Bu delikçikler günden güne açılmakta ve minik oyuntular şeklini almaktadır.

Diş Apsesi

Ağız ve diş sağlığı tehdit altında olduğu zaman diş minesinin aşınıp incelerek dağılmasının ardından çürük süratle daha güçlü ve etkili duruma gelmekte, alttaki katmanda derin ve geniş bir oyuntu ortaya çıkarmaktadır. Diş çürüğü diş içine doğru yayıldıkça dişlerde acı oluşturmaya, çürük daha da yayılırsa çene kemiği içerisinde ve dişin iç bölümünde irin peyda olmaya ve toplanmaya başlamaktadır. Buna da diş apsesi adı verilmektedir. Şayet diş doktoru tarafından daha ilk etapta düzeltilemeyecek olursa çürük diş adına daha çetin, komplike ve masraflı tedaviler icap edebilmektedir.

Diş Plağı

Ağız ve diş sağlığı bünyesinde diş etlerinin önemli hastalık sebeplerinden birisi de diş plağıdır. Yemeklerin sonrasında dişleri fırçalamak ve diş ipi kullanmak suretiyle yemek kalıntılarının atılması dişlerin çürümesine, diş eti rahatsızlıklarının oluşumuna ve ilerlemesine mani olarak ağız ve diş sağlığı korumasına yardım etmektedir.

Dişlerin acımaması daha sağlıklı olduğu manasına gelmemektedir.
Dişin ağrı yapması için dişteki çürüğün çok ilerlemiş olması lazımdır.
Diş çürüklerinin iyileştirilebilir periyotta tespit edilmesi için ağrı oluşması beklenmeden yılda minimum iki kere diş doktoruna giderek dişlerin sağlık kontrolünün yapılması gerekmektedir.
Diş doktorları icap ettiğinde dişlerin röntgenini çekerek gözle görülmeyen diş oyuntularını da tespit edebilmektedir.
Çürük dişlerin zamanından önce teşhis edilmesi ağız ve diş sağlığı bakımından dişlerin yitirilmesini önleyebilir ya da hiç olmazsa erteleyebilir. Bu gerek sağlık bakımından, gerekse de ekonomik ve sosyal bakımdan mühim katkılar sağlamaktadır.
Ağza protez diş takılmasına olan gereksinimi az denecek bir miktara indirmektedir.
Daimi dişlerin zamanından önce dökülmesi vücut için gerekli besin maddelerinin alımı problemlerine yol açmaktadır.
Natürel dişlerin uzun zaman idare etmesinde ağız ve diş bakımının ehemmiyeti yadsınamayacak düzeydedir.

Ağız ve diş sağlığı bakımından sularla almış olduğumuz flor da son derece önemlidir. Sularında flor yetersizliği bulunan yerleşim alanlarında diş çürüklerinin seviyesi çok yükselmektedir. Bu sebeple florla alakalı olarak sağlık kurumlarının tavsiyelerine uyulmalıdır.

Diş Eti Hastalıkları

Ağız ve diş sağlığı problemleri arasındaki en mühim rahatsızlık diş eti rahatsızlıklarıdır. Dişin, diş eti dışarısında gözüken kısmı diş minesi adı verilen katı bir katman ile kuşatılmıştır. Bunun zemininde daha sert olmayan bir konstrüksiyon vardır. En iç kısımda ise diş künhü vardır. Burada çok miktarda sinir ve bulunmaktadır.

Dişin asıl bölümü diş etine ve onun aşağısındaki kemiğe geçtiği boyun kısmında daralmaktadır. Bunun çene kemiği içerisinde kalan kısmına dişin kök kısmı ismi verilmektedir

Diş kökü diş köklerinin içine gömüldüğü çukurcukta çene kemiğine has doku uzantıları ile sımsıkı sarmalanmıştır. Diş çürükleri, diş eti rahatsızlıkları ağız yolunda ve sindirim organlarında çeşitli rahatsızlıklardan dolayı oluşan kokuya sebep olabilmektedir. Ağız ve diş sağlığı için ağız yolunda ve sindirim organlarında çeşitli rahatsızlıklardan dolayı oluşan koku olduğu takdirde bunun sebebi araştırılmalıdır.

Ağız temizliğinin niteliğini yitirmesiyle yakından alakalıdır. İlk periyottan başlayarak diş etleri çok basit kanamaktadır. Diş eti kanamaları hususunda diş doktoru kontrolü zaruridir. Diş etleri, diş köklerinin içine gömüldüğü çukurcuk ve ağız temelindeki irinlenmeler genel itibari ile diş eti rahatsızlığı olarak tanınmaktadır.

Diş üstündeki plaklar bu durumun en mühim sebebidir. İyileştirilmeyen diş eti irinleri çene kemiğinin de irinlenmesine ve zarara uğramasına sebebiyet verebilmektedir.

Dişlerin Gelişim Bozuklukları

Ağız ve diş sağlığı bozukluğunun yanı sıra ağızda kapanma sakametlerine sebep olan diş tertipsizlikleri dişlerin çürümesini teshil etmekle beraber zamanından önce dökülmesine sebep olmaktadır.
Tertipsiz dişler, üst ve alt çene arasındaki bağın kopmasına yol açabilmektedir.
Temizleme ve çiğneme zorluğu oluşturmakta, hoş olmayan ağız kokusuna sebebiyet verebilmektedirler.
Sigara içmek dişlerde ton farklılığı yapmaktadır.
Gebelikte ve süt çocukluğu çağında kullanılacak olan antibiyotik benzeri kimi ilaçlar da dişlerde temelli renk farklılıklarına yol açabilmektedir.
Bu sebeple ağız ve diş sağlığı adına doktor tavsiyesi olmadan ilaç alınmamalıdır.